Beroemdheden in Bagheria

Het stadje Bagheria is niet alleen bekend dankzij de aanwezigheid van de monsters van Villa Palagonia. Nog zo’n twintig andere schitterende villa’s maken duidelijk dat Bagheria lange tijd de uitvalsbasis was voor de rijke Palermitanen. Zij lieten hier hun zomerverblijf bouwen, waar ze de hitte, de stank en de drukte van de stad even konden ontvluchten.

Dat Bagheria zo populair was bij de rijke inwoners van Palermo, komt deels ook door de schare beroemdheden die hier zijn geboren of hebben gewoond. Een van hen is Renato Guttuso. In de Villa Cattolica is een museum ingericht met circa tweehonderd werken van Guttuso, waaronder zijn eigen weergave van Bagheria:

Dacia Maraini, een van Italiës beroemdste schrijfsters, bracht een deel van haar jeugd door in de Villa Valguarnera, die net als de Villa Palagonia werd gebouwd door Tommaso Napoli. In Bagheria, de roman waarin ze over haar kindertijd in Japan en op Sicilie vertelt, beschrijft ze de villa als volgt:

‘… siamo saliti a piedi su per il viale che porta alla villa, lasciando la macchina fuori dal cancello. Il viale è in salita, prima procede dritto e poi improvvisamente fa una curva, passa sotto una terrazza sostenuta da alte arcate e riprende tra due file di tamerici, in mezzo a cui si alza qualche alberello del cosiddetto scopazzo. (…)

Ed ecco che, dopo avere camminato per un altro centinaio di metri, alzando gli occhi ci si trova davanti la villa Valguarnera in tutta la sua bellezza. Un corpo centrale a due piani, con un seguito di finestre, vere e finte, che scorrono seguendo un ritmo giocoso e severo. Dal corpo centrale partono due ali piegate in modo da formare un semicerchio perfetto.

Una volta le ali erano fatte di archi che si susseguivano con un ritmo spericolato, lievissimo. Questo ai tempi di Marianna Valguarnera che trasformò la ‘casina’ di caccia del padre in una villa. E parlo dei primi del ‘700. Poi gli archi sono stati murati per farne delle stalle, dei pollai ed in seguito degli appartamenti e dei garage.

Al centro del corpo centrale un viluppo di scale, che si protendono ad arco, salgono verso il primo piano con una voluta elegante, dando leggerezza e plasticità all’intera facciata. Le due ali laterali stringono in un abbraccio gentile un cortile che, nella sua perfetta simmetria, suggerisce l’idea di una sala da concerto. Le sproporzioni sono di una armonia studiata e felice, rivelano quel gusto del teatro e della geometria che era tipico del secolo dei lumi. (…)

Molte delle finestre che danno sulle due ali sono finte dipinte sulla parete, con le loro ante, i loro vetri semiaperti, le loro figure in contemplazione, secondo l’uso barocco del trompe-l’oeil, il quale non è altro che piacere della rappresentazione (…)

Lungo i bordi del tetto di villa Valguarnera si alzano delle statue che sfidano con i loro gesti graziosi e teatrali il ciel sempre lucido e setoso di Bagheria. Dei putti armati di frecce, delle Veneri più grandi di una persona, dei Nettuni, dei Centauri che visti dal cortile, assumono l’aria di immobili e incombenti divinità protettive.’

De binnenplaats van Villa Valguarnera speelde niet alleen een rol in Maraini’s boek, maar ook in de film Kaos (van de broers Taviani, die ook de film Caesar Must Die maakten), die is gebaseerd op vier verhalen van de grote Italiaanse schrijver Luigi Pirandello.

Bagheria heeft naast Kaos nog een aantal beroemde films voortgebracht, allemaal ontsproten aan het brein van de Italiaanse regisseur Giuseppe Tornatore, die hier werd geboren.